U skladu sa strateškim okvirom za Bosnu i Hercegovinu koje usvaja Vijeće ministara BiH, u okviru opštih principa razvoja, mandat IMBIH doprinosi integrisanom rastu BiH, odnosno doprinosi ostvarenju preduslova za slobodan protok roba koji je jedan od ključnih principa jednistvenog evropskog tržišta. Prioritet za integraciju BiH u EU je usklađivanje tehničke regulative i standarda kao preduslova za slobodno kretanje proizvoda koji su sigurni za upotrebu i koji pružaju maksimalan nivo zaštite zdravlja ljudi, životinja, biljaka, imovine i okoliša. Drugi preduslov za unaprijeđenje slobodnog protoka BiH proizvoda na tržištu, kao i priznavanje certifikata i ostalih dokumenata o ocjenjivanju usklađenosti je usklađen sistem infrastrukture kvaliteta, kojeg čine mjeriteljstvo, standardizacija, akreditacija, ocjenjivanje usklađenosti i nadzor nad tržištem u skladu sa dobrom praksom EU.
IMBIH kao državna naučno-stručna institucija za oblast mjeriteljstva i mjerne tehnike nadležan je da u ovim oblastima:
- priprema nacrte zakonskih akata i drugih propisa iz domena svoje nadležnosti i koordinira donošenje propisa po kojima rade institucije za mjeriteljstvo u entitetima,
- ostvaruje etalonsku bazu na nivou državnih etalona i nadzire ostvarivanje etalonske baze sekundarnih i radnih etalona,
- osigurava sljedivost mjerenja u BiH do međunarodnih etalona mjernih jedinica,
- uspostavlja, imenuje i nadzire mjeriteljske laboratorije,
- nadzire i koordinira rad službi za kontrolu predmeta od plemenitih metala,
- vrši kalibraciju etalona (mjerila), referentnih materijala i opreme koju koriste institucije u entitetima za mjeriteljstvo u skladu s propisima usklađenim s preporukama i dokumentima međunarodne organizacije za zakonsko mjeriteljstvo (OIML) kao i s drugim relevantnim međunarodnim normativnim dokumentima,
- provodi ocjenjivanje usklađenosti uključujući, ispitivanje tipa mjerila i odobrenje tipa mjerila i imenuje tijela koja provode postupke ocjenjivanja usklađenosti mjerila,
- bavi se istraživačko-razvojnom djelatnošću, predlaže i određuje prioritete realizacije razvojnih projekata i učestvuje u međunarodnim projektima,
- izrađuje studije, strategije razvoja, projekte, analize i druge poslove u cilju izgradnje mjeriteljskog sistema u BiH i mjeriteljske laboratorijske infrastrukture,
- provodi međunarodne ugovore o saradnji u oblasti mjeriteljstva, te učestvuje u radu međunarodnih organizacija i u njima predstavlja Bosnu i Hercegovinu.
Prema važećem zakonodavstvu, u oblasti naučnog mjeriteljstva, IMBIH ostvaruje etalonsku bazu u Bosni i Hercegovini, razvija, realizira, proglašava i održava državne etalone, osigurava sljedivost državnih etalona do realizacija mjernih jedinica u SI sistemu, donosi mjeriteljske propise za etalone, referentne materijale i mjerila (mjerne instrumente i mjerne sisteme), donosi rješenja o proglašavanju državnih etalona, bavi se istraživanjem i razvojem, te predlaže razvojne projekte i određuje prioritete u njihovoj realizaciji, učestvuje u aktivnostima međunarodnih organizacija i provodi međunarodne sporazume o saradnji iz oblasti mjeriteljstva, te organizira i koordinira naučne i istraživačke aktivnosti.
U oblasti industrijskog mjeriteljstva, IMBIH osigurava sljedivost laboratorija, odnosno etalona i mjerila nižeg nivoa provođenjem kalibracija, predlaže razvojne projekte, provodi stručne studije i sarađuje s naučnim i istraživačkim organizacijama, institucijama ili pojedincima na realizaciji tih projekata. Industrijsko mjeriteljstvo realizira kalibracije s ciljem diseminacije mjernih jedinica sa državnih etalona koji su uspostavljenu u naučnom mjeriteljstvu. Pružanjem usluge organizovanja međulaboratorijskog poređenja (ILC) u skladu sa zahtjevima međunarodnog standarda BAS EN ISO/IEC 17043 na državnom nivou osigurava se mehanizam za ispitivanje sposobnosti akreditiranih kalibracionih laboratorija u BiH u skladu sa zahtjevima BAS EN ISO/IEC 17025.
U oblasti zakonskog mjeriteljstva, IMBIH provodi ocjenjivanje usklađenosti uključujući ispitivanje i odobrenje tipa mjerila, propisuje mjeriteljske zahtjeve za mjerila, imenuje mjeriteljske laboratorije i centre za verifikaciju i imenuje tijela za ocjenjivanje usklađenosti u skladu sa zahtjevima opisanim u relevantnim zakonskim propisima.
Osim tehničkih, mjeriteljski sistem uključuje i regulatorni aspekt. IMBIH je imenovan kao nadležno tijelo za transpoziciju i implementaciju EU direktiva iz područja svoje nadležnosti. Stoga je odgovoran za izradu, usvajanje i provedbu različitih tehničkih propisa za funkcionalan i sveobuhvatan mjeriteljski sistem u BiH, te za ispunjavanje zahtjeva za usklađivanje s zakonodavstvom EU u oblasti mjeriteljstva.
Sektor za naučno mjeriteljstvo IMBIH uspostavlja i upravlja etalonskom bazom u Bosni i Hercegovini, razvija, realizira, proglašava i održava državne etalone (uključujući i certificirane referentne materijale) i potvrđuje referentna mjerenja kontinuiranim dokazivanjem tehničkih kompetencija učešćem u međulaboratorijskim poređenjima na nivou regionalnih mjeriteljskih organizacija u kojima je IMBIH član, te na nivou BIPM, osigurava sljedivost državnih etalona do realizacija mjernih jedinica u SI sistemu, upravlja aktivnostima istraživanja i razvoja, pruža usluge ekspertize i prijenosa znanja, te predlaže razvojne projekte i određuje prioritete u njihovoj realizaciji, učestvuje u aktivnostima međunarodnih organizacija i provodi međunarodne sporazume o saradnji iz oblasti naučnog mjeriteljstva.
Sektor za industrijsko mjeriteljstvo IMBIH osigurava sljedivost mjerenja u industriji, akreditovanim ispitinim i kalibracionim laboratorijama, odnosno sljedivost etalona i mjerila nižeg nivoa provođenjem kalibracija, predlaže razvojne projekte za potrebe industrije, provodi stručne studije i sarađuje s naučnim i istraživačkim organizacijama, institucijama ili pojedincima na realizaciji tih projekata. U okviru ovog sektora pružaju se usluge kalibracije mjerila, hemijskih ispitivanja i ispitivanja sposobnosti (PT/ILC) kroz organizaciju međulaboratorijskih poređenja, usluge mjeriteljske ekpertize i prijenosa znanja.
Sektor za zakonsko mjeriteljstvo IMBIH propisuje mjerila koja su predmetom zakonskog mjeriteljstva, propisuje mjeriteljske zahtjeve za mjerila i priprema druge tehničke propise, provodi ocjenjivanje usklađenosti uključujući ispitivanje i odobrenje tipa mjerila, imenuje i održava registar mjeriteljskih laboratorija i centara za verifikaciju, te tijela za ocjenjivanje usklađenosti u skladu sa zahtjevima opisanim u relevantnim zakonskim propisima, vodi registar mjerila sa odobrenjem tipa koja se koriste u BiH (službena oznaka BiH), te izdaje certifikate o usklađenosti mjerila.